ΓΕΩΡΓΙΟΣ (ΧΑΤΖΗ)ΦΡΑΓΚΟΥΛΗ ΑΝΔΡΕΑΔΗΣ (1872-1945)
Μετά την ολοκλήρωση των γυμνασιακών του σπουδών, ο Γεώργιος Φ. Ανδρεάδης ασχολήθηκε με το ναυτικό επάγγελμα και λίγο μετά τη συμπλήρωση του 21ου έτους της ηλικίας του έλαβε το δίπλωμα του πλοιάρχου. Αφού εργάστηκε σκληρά επί σειρά ετών στην ιστιοφόρο ναυτιλία, ανέλαβε το 1901 την πλοιαρχία του ατμοπλοίου JOANNIS ΜΟUΜΟUΤΖIS, κατασκευής 1880, το οποίο είχε αποκτηθεί την ίδια χρονιά από όμιλο Συριανών επιχειρηματιών με επικεφαλής τον Ιωάννη Μουμουτζή. Στο πλοίο αυτό, το οποίο το 1905 πουλήθηκε σε άλλον έλληνα εφοπλιστή, ο Γεώργιος Φ. Ανδρεάδης είχε αποκτήσει μετοχική συμμετοχή, αξιοποιώντας αργότερα τα μερίσματα που κέρδισε για την πραγματοποίηση του οράματός του να πετύχει την αυτόνομη είσοδό του στην ατμήρη ναυτιλία.
Στις 27 Ιουλίου 1900, ο Γεώργιος Φ. Ανδρεάδης παντρεύτηκε τη συντοπίτισσά του Πολυτίμη Κάκαρη, εγγονή του Παπα-Λεοντίου Χριστοφορίδη, με την οποία δημιούργησε μια ευτυχισμένη οικογένεια. Απέκτησαν πέντε παιδιά, τρία αγόρια, τους Φραγκούλη, Στρατή και Σπύρο και δύο κορίτσια, τις Κατερίνα και Αθηνά.
Ένα χρόνο μετά την πώληση του JOANNIS MOUMOUTZIS, αγοράστηκε από μέλη της οικογένειας Ανδρεάδη το ολλανδικό ατμόπλοιο SIRIUS, κατασκευής 1877, το οποίο μετονομάστηκε ΚΑΤΙΝΑ. Το 1909 η πλειοψηφία των μετοχών του πλοίου περιήλθε στον Γεώργιο Φ. Ανδρεάδη, ο οποίος παράλληλα είχε αναλάβει την πλοιαρχία του. Το πλοίο παρέμεινε στην ιδιοκτησία του Γεωργίου Φ. Ανδρεάδη και των συνεταίρων του, των αδελφών Θεολόγου, Λεωνίδα και Σωτηρίου Φ. Πλυτά, έως το 1912 οπότε πουλήθηκε σε έλληνες ομογενείς της Κωνσταντινούπολης.
Εν τω μεταξύ, το 1911 ο Γεώργιος Χατζηφραγκούλη Ανδρεάδης είχε καταγράψει την αυτόνομη είσοδό του ως πλοιοκτήτης στην ατμήρη ναυτιλία με την απόκτηση του ατμοπλοίου ΑLEXANDROS S. SINIOSSOGLU, κατασκευής 1882, το οποίο μετονόμασε ΤHETIS αναλαμβάνοντας συγχρόνως την πλοιαρχία του.
Η πορεία του Βρονταδούσιου εφοπλιστή υπήρξε επιτυχής, ενώ τα επόμενα χρόνια κατόρθωσε να προσθέσει ένα ακόμα ατμόπλοιο στο στόλο του. Συγκεκριμένα, το 1914 με το ξέσπασμα του Πολέμου αγόρασε το βρετανικό ατμόπλοιο CAPE CORRIENTES, κατασκευής 1891, το οποίο μετονόμασε VRONTADOS προς τιμήν της γενέτειράς του. Ατυχώς τρία χρόνια μετά, στις 30 Ιουνίου 1917, τορπιλίστηκε και βυθίστηκε από γερμανικό υποβρύχιο.
Αξίζει να σημειωθεί, στο σημείο αυτό, ότι σε όλη τη μέχρι τότε διαδρομή του, ο Ανδρεάδης έδειξε σε πολλές περιπτώσεις αμέριστο ενδιαφέρον και ευαισθησία απέναντι στην ιδιαίτερη πατρίδα του και τους συμπολίτες του. Το 1912, την ώρα που η Χίος απελευθερωνόταν από τον τουρκικό ζυγό, εκείνος ταξίδευε. Ωστόσο, με την επιστροφή του προσέφερε στις αρχές του τόπου 100 χρυσά εικοσάφραγκα, ενώ από την εποχή εκείνη συνήθιζε να διανέμει δύο φορές το χρόνο τροφή και ενδύματα σε άπορους κατοίκους του νησιού.
Επιπρόσθετα, όταν ο Βενιζέλος σχημάτισε την κυβέρνηση της Θεσσαλονίκης και ζήτησε δάνειο για τις ανάγκες του αγώνα του, ο έντονα πολιτικοποιημένος Ανδρεάδης –ο οποίος την εποχή εκείνη ήταν αρχηγός των Φιλελευθέρων στη Χίο– δάνεισε στην τότε επαναστατική κυβέρνηση 20.000 λίρες υπέρ του εθνικού αγώνα. Σε όλο δε το διάστημα του Πολέμου και μέχρι το 1918, ίδρυσε με δικές του δαπάνες Πολυκλινική στη Χίο για τους εφέδρους και τις οικογένειές τους αναλαμβάνοντας το κόστος της παροχής δωρεάν φαρμάκων και ιατρικής περίθαλψης.
Ο Γεώργιος Φ. Ανδρεάδης στάθηκε, επίσης, από τα πρώτα χρόνια του Πολέμου κοντά στους μαχόμενους Έλληνες και ιδιαίτερα τους Χιώτες συμπατριώτες του που αγωνίζονταν στην πρώτη γραμμή του πυρός στη Μακεδονία και στους οποίους έστελνε συχνά με πλοία, εφόδια και τρόφιμα.
Πέρα από τη στήριξη των συμπατριωτών του που μάχονταν στο Μέτωπο, ο Ανδρεάδης δημιούργησε μεταπολεμικά το «οικονομικό συσσίτιο» Χίου προσφέροντας 1.000 λίρες ως πρώτη δωρεά, ενώ προσέφερε άλλες 1.000 λίρες στον Ελευθέριο Βενιζέλο με σκοπό να διανεμηθούν στις οικογένειες των Χίων πεσόντων στον Πόλεμο.
Για την πολυδιάστατη συνεισφορά του στη διάρκεια του Μεγάλου Πολέμου, ο Γεώργιος Φ. Ανδρεάδης τιμήθηκε με τον Αργυρό και Χρυσό Σταυρό του Σωτήρος από την ελληνική κυβέρνηση και με το παράσημο των Αξιωματικών του Αγγλικού Στρατού από τη βρετανική κυβέρνηση. Εκτός από τις παραπάνω διακρίσεις, τιμήθηκε και από την κυβέρνηση της Αβησσυνίας με το παράσημο Ρας Ταφάρι.
Μετά το τέλος του Πολέμου, και ενώ οι περισσότεροι εφοπλιστές επιχειρούσαν την ανασύνταξη των στόλων τους, ο Γεώργιος Χατζηφραγκούλη Ανδρεάδης απέκτησε σε συνεργασία με τον συμπέθερό του Παντελή Γ. Λαιμό στις αρχές Ιανουαρίου του 1920 το μικρό σουηδικό ατμόπλοιο CITOS, κατασκευής 1880. Η διαδρομή του πλοίου, το οποίο ύψωσε την ελληνική σημαία ως SPYROS, δεν διήρκεσε πολύ, αφού στις 19 Δεκεμβρίου 1920 βυθίστηκε –ευτυχώς χωρίς ανθρώπινες απώλειες.
Η Μικρασιατική καταστροφή συγκλόνισε τον ευαίσθητο πατριώτη Ανδρεάδη, ο οποίος άμεσα πρότεινε στον τότε Γενικό Διοικητή της Χίου και μετέπειτα πρωθυπουργό της Ελλάδας Γεώργιο Παπανδρέου, να του παραχωρηθεί το Αργέντειον οικοδόμημα-Φθισιατρείον, το οποίο δεν λειτουργούσε την εποχή εκείνη επειδή το κτίριό του είχε κριθεί ακατάλληλο. Σκοπός του ήταν να ιδρυθεί ορφανοτροφείο για τα τέκνα των πεσόντων στον Πόλεμο αλλά και για τα ορφανά προσφύγων ηλικίας 6-13 ετών, αναλαμβάνοντας παράλληλα τη δαπάνη λειτουργίας και συντήρησής του. Δυστυχώς όμως, το αίτημά του προσέκρουσε στους «τύπους» και τη γραφειοκρατία και η επιθυμία του δεν μπόρεσε να πραγματοποιηθεί. Παρ’ όλα αυτά, ο Ανδρεάδης βρήκε τον τρόπο να ενισχύει με κάθε πρόσφορο μέσον μαθητές και προσφυγόπουλα προσφέροντάς τους ενδύματα και σχολικά είδη στα δύσκολα εκείνα χρόνια.
Παραμένοντας ιδιοκτήτης ενός μόνο ατμοπλοίου, του THETIS, o Ανδρεάδης καθυστέρησε την περαιτέρω ανάπτυξή του στο χώρο του εφοπλισμού τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του 1920, όχι μόνο εξαιτίας των δραματικών εξελίξεων στη χώρα λόγω της Μικρασιατικής καταστροφής αλλά και εξαιτίας της μεγάλης κρίσης στην παγκόσμια ναυλαγορά. Όταν το 1923 η αγορά άρχιζε κάπως να βελτιώνεται, ο Γεώργιος Φ. Ανδρεάδης απέκτησε το βρετανικό ατμόπλοιο SOUTHPORT, κατασκευής 1900, το οποίο μετονόμασε TITHIS υψώνοντας ελληνική σημαία. Λίγο αργότερα, και συγκεκριμένα το 1925, αγόρασε ένα ακόμα ατμόπλοιο, το υπό σημαία Πορτογαλίας DONDO, το οποίο ύψωσε ελληνική σημαία και μετονομάστηκε DORIS. Ατυχώς, το πλοίο απωλέστηκε τον επόμενο χρόνο όταν στις 5 Οκτωβρίου 1926 προσάραξε φλεγόμενο βόρεια των Οινουσσών στη διάρκεια ταξιδιού από το Μπατούμι της Μαύρης Θάλασσας με προορισμό τη Σαμσούντα και τη Σμύρνη με φορτίο συσκευασμένου πετρελαίου. Η απώλεια του πλοίου δεν επηρέασε την επιχειρηματική δυναμική του Ανδρεάδη, ο οποίος τον επόμενο χρόνο προχώρησε με αποφασιστικότητα στην περαιτέρω ενίσχυση του στόλου του με διαδοχικές αγορές πλοίων. Παράλληλα, ασχολήθηκε και με τα κοινά της ναυτιλίας συμμετέχοντας ως μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Ενώσεως Ελλήνων Εφοπλιστών, θέση στην οποία εκλεγόταν από το 1925 έως το 1929.
Τα τρία ατμόπλοια που εντάχθηκαν το 1927 στο στόλο του Βρονταδούσιου πλοιάρχου και εφοπλιστή ήταν το DORIS, κατασκευής 1900, το DIONI, κατασκευής 1906, και το ΟΚΕΑNIS, κατασκευής 1896. Εκμεταλλευόμενος την άνοδο της ναυλαγοράς τα επόμενα χρόνια, ο Ανδρεάδης πούλησε το 1929 τα δύο από αυτά, το DORIS σε τουρκικά συμφέροντα και το ΟΚΕΑNIS στον Ι. Α. Ταχμιντζή. Προηγουμένως, το 1928, είχε πουλήσει για διάλυση το THETIS, το οποίο είχε ταξιδέψει με επιτυχία υπό τη διαχείρισή του επί μια 17ετία. Χάρη στις παραπάνω πρωτοβουλίες, απέφυγε να βρεθεί υπέρμετρα εκτεθειμένος με έναν μεγάλο για την εποχή στόλο στη διάρκεια της καταστροφικής παγκόσμιας κρίσης που ξέσπασε στα τέλη του 1929 με το κραχ του Αμερικανικού Χρηματιστηρίου, που προκάλεσε μεταξύ άλλων τεράστια οικονομικά προβλήματα στους περισσότερους εφοπλιστές.
Σε όλη τη διάρκεια της κρίσης, ο Ανδρεάδης διαχειρίστηκε χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα το στόλο του, ο οποίος αποτελούνταν πλέον από τρία πλοία, το ΤΙΤHIS, το DIONI και το ALCYON, κατασκευής 1895. Το τελευταίο είχε περιέλθει υπό τον έλεγχο του ομίλου το 1928 και ανήκε εξ ημισείας στη σύζυγό του Πολυτίμη και την κόρη του Κατερίνα, σύζυγο Αντωνίου Π. Λαιμού.
Πέρα όμως από την επιχειρηματική του δραστηριότητα στον ναυτιλιακό χώρο, ο Γεώργιος Φ. Ανδρεάδης δεν σταμάτησε ούτε μια στιγμή να ενδιαφέρεται για τις ανάγκες του τόπου του. Την ίδια εποχή που σχεδίαζε την αύξηση του στόλου του με την αγορά νέων ατμοπλοίων, οικοδόμησε με δικές του δαπάνες σε περίοπτη θέση στο λιμάνι της Χίου ένα πρωτοποριακό για την εποχή του μέγαρο, στο οποίο στεγάστηκε και λειτούργησε η Πολυκλινική Χίου. Η Πολυκλινική, διευθυνόμενη από το γαμπρό του –σύζυγο της κόρης του Κατερίνας– Αντώνιο Παντελή Λαιμό, ιατρό παθολόγο, προσέφερε χάρη στον τέλειο εξοπλισμό και το υψηλού επιπέδου ιατρικό προσωπικό, εξαιρετικές υπηρεσίες στον τομέα της υγείας στους κατοίκους του νησιού. Επρόκειτο για ένα σημαντικό φιλανθρωπικό έργο για την περίθαλψη ατόμων που δεν είχαν τη δυνατότητα να πληρώσουν τα νοσήλειά τους.
Η δραστηριότητα του Γεωργίου Φ. Ανδρεάδη στον ναυτιλιακό χώρο περιορίστηκε σημαντικά στη διάρκεια της δεκαετίας του 1930. Την εποχή εκείνη ασχολούνταν ήδη ενεργά και με την πολιτική έχοντας εκλεγεί βουλευτής Χίου και αριστίνδην γερουσιαστής το 1929. Συγχρόνως, η διαρκής ευαισθησία του απέναντι στις ανάγκες του τόπου του τον ώθησαν στην ίδρυση της Ναυτικής Σχολής Βροντάδου, η οποία αργότερα μετατράπηκε σε Γυμνάσιο και ακολούθως σε Ναυτικό Γυμνάσιο.
Το 1934, ο Γεώργιος Φ. Ανδρεάδης –ο οποίος λειτουργούσε πλέον και από τα γραφεία του στο Μέγαρο του Μετοχικού Ταμείου Στρατού στην οδό Σταδίου στην Αθήνα– και η οικογένειά του απέκτησαν από τον οίκο Λιβανού το ατμόπλοιο NAGOS, κατασκευής 1910, το οποίο μετονομάστηκε ΤΗETIS A. Υπήρξε το τελευταίο ατμόπλοιο της πλούσιας ναυτιλιακής διαδρομής ενός σπουδαίου και αυτοδημιούργητου εφοπλιστή και το μοναδικό που είχε απομείνει στο στόλο του όταν ξέσπασε ο καταστροφικός πόλεμος τον Σεπτέμβριο του 1939. Τα άλλα τρία πλοία είχαν ήδη πουληθεί˙ το ΤΙΤHIS και το ALCYON για διάλυση το 1933 και το 1935 αντίστοιχα, ενώ το DIONI είχε περιέλθει την ίδια χρονιά σε συγγενείς του.
Στις 14 Ιουλίου 1940, και ενώ η Ελλάδα βρισκόταν ακόμα σε ουδετερότητα, το ΤΗΕTIS Α. –που από την εποχή της αγοράς του πρακτορευόταν στο Λονδίνο από τα γραφεία του Σταύρου Γ. Λιβανού– τορπιλίστηκε και βυθίστηκε από το γερμανικό υποβρύχιο U52 ενώ ταξίδευε φορτωμένο με σιτάρι από το Rosario της Αργεντινής στο Limerick της Ιρλανδίας. Εννέα μέλη του πληρώματός του έχασαν τη ζωή τους.
Με το δυσάρεστο αυτό συμβάν έμελλε να σφραγιστεί η ναυτιλιακή διαδρομή ενός σημαντικού έλληνα επιχειρηματία και κυρίως μεγάλου πατριώτη, ο οποίος πέντε χρόνια αργότερα άφηνε στα 73 του χρόνια την τελευταία του πνοή, συγχρόνως σχεδόν με το τέλος του πιο καταστροφικού πολέμου που είχε γνωρίσει ο κόσμος μέχρι τότε.
Ο Γεώργιος Φ. Ανδρεάδης, ωστόσο, άφηνε πίσω του ένα σπουδαίο έργο και κυρίως παρακαταθήκες σε έναν άξιο γιο, τον Στρατή, που μέχρι τότε είχε αφοσιωθεί στα γράμματα και τις επιστήμες καταγράφοντας λαμπρές επιδόσεις. Τόσο μεγάλη όμως φαίνεται υπήρξε η επιρροή της επιχειρηματικής εικόνας του πατέρα του, που μέσα στις επόμενες τέσσερις δεκαετίες ο Στρατής Γεωργίου Ανδρεάδης εξελίχθηκε σε μια από τις πλέον πολυσύνθετες και προβεβλημένες προσωπικότητες του ελληνικού επιχειρηματικού αλλά και δημοσίου βίου.
